Ετικέτα: danse

Maya Plisetskaya η απόλυτη πρώτη μπαλαρίνα

H Maya Plisetskaya Mikhailovna (1925 – 2015) είναι θρυλική Πρίμα Μπαλαρίνα και μία από τις σημαντικότερες προσωπικότητες στο χώρο του μπαλέτου. Η Maya Plisetskaya χόρευε την εποχή της Σοβιετικής Ένωσης μαζί με τη διάσημη μπαλαρίνα Galina Ulanova  και έλαβε τον τίτλο της Απόλυτης Πρίμα Μπαλαρίνας του Μπαλέτου Bolshoi το 1960.

Maya PlisetskayaΤα πρώτα χρόνια

Η Maya Plisetskaya γεννήθηκε 20 Νοεμβρίου 1925 στη Μόσχα από Εβραϊκή  οικογένεια. Πήγε σχολείο στο Spitzbergen, όπου ο πατέρας της εργαζόταν ως μηχανικός και διευθυντής ορυχείων.

Το 1938, ο πατέρας της Michael Plisetski εκτελέστηκε κατά τη διάρκεια των Σταλινικών εκκαθαρίσεων, πιθανόν επειδή είχε προσλάβει έναν φίλο του, ο οποίος ήταν γραμματέας του Leon Trotsky. Η μητέρα της Rachel Messerer-Plisetskaya, μια ηθοποιός του βωβού κινηματογράφου, συνελήφθη και εστάλη σε στρατόπεδο καταναγκαστικής εργασίας στο Καζακστάν, μαζί με τον 7 μηνών μωρό αδελφό της Maya. Κατά συνέπεια η Maya υιοθετήθηκε από τη θεία της (αδελφή της μητέρας της), την μπαλαρίνα Sulamith Messerer, μέχρι την απελευθέρωση της μητέρας της το 1941.

Η Maya σπούδασε χορό με καθηγήτρια τη μεγάλη μπαλαρίνα της αυτοκρατορικής σχολής, Elizaveta Gerdt. Εμφανίστηκε για πρώτη φορά στη σκηνή του Θεάτρου Bolshoi σε ηλικία μόλις 11 ετών. Το 1943, αποφοίτησε από τη χορογραφική σχολή και εντάχθηκε στο Μπαλέτο Bolshoi, με το οποίο χόρευε μέχρι το 1990.

maya-plisetskayaΚαριέρα

Από την αρχή η Maya Plisetskaya ήταν μία μπαλαρίνα που ξεχώριζε. Πέρασε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα στο corps de ballet  μετά την αποφοίτησή της και σύντομα προήχθη σε σολίστ. Τα λαμπερά κόκκινα μαλλιά της και η εντυπωσιακή της εμφάνιση δημιουργούσαν μια γοητευτική εικόνα εντός και εκτός σκηνής. Τα μακριά της χέρια της είχαν μια πλαστικότητα που ακόμα και σήμερα παραμένει αξεπέραστη. Η ερμηνεία της στον «Θάνατο του Κύκνου», ένα σύντομο μπαλέτο που έγινε διάσημο από την μπαλαρίνα Anna Pavlova, την έκανε να ξεχωρίσει. Η Maya επίσης φημιζόταν για το ύψος των αλμάτων της, την εξαιρετική ευελιξία της, την τεχνική δύναμη και τη χάρη του χορού της. Έχει διακριθεί τόσο στο Adagio όσο και στο Allegro, κάτι το οποίο είναι ασυνήθιστο σε χορευτές.

Παρά την φήμη που είχε αποκτήσει, η Maya δεν αντιμετωπιζόταν σωστά από τη διοίκηση του Bolshoi. Ήταν Εβραία μέσα σε ένα αντι-Σημιτικό κλίμα, η οικογένειά της είχε εκκαθαριστεί κατά τη διάρκεια της Σταλινικής εποχής και η προσωπικότητά της ήταν προκλητική, οπότε δεν της έδιναν την άδεια να περιοδεύσει έξω από τη χώρα για έξι χρόνια μετά την ένταξή της στο Μπαλέτο Bolshoi. Ήταν περιορισμένη μέχρι το 1959 που ο Nikita Khrushchev της επέτρεψε να ταξιδέψει στο εξωτερικό. Έτσι η Plisetskaya θα μπορούσε να περιοδεύσει διεθνώς. Οι ικανότητες της άλλαξαν τον κόσμο του μπαλέτου καθώς έθεσε υψηλότερα πρότυπα τόσο σε ότι αφορά την τεχνική λαμπρότητα όσο και σε ότι έχει να κάνει με τη δραματική παρουσία για τις μπαλαρίνες.

Στους δημοφιλέστερους ρόλους της Maya ανήκουν οι: Odette/Odile στη Λίμνη των Κύκνων (1947) και Aurora  στην Ωραία Κοιμωμένη (1961). Το 1958  τιμήθηκε με τον τίτλο του Καλλιτέχνη του Λαού της ΕΣΣΔ και παντρεύτηκε τον κορυφαίο συνθέτη Rodion Shchedrin.

Maya PlisetskayaΤο 1960 η Galina Ulanova εγκατέλειψε τη σκηνή και κατ’ επέκταση η Maya Plisetskaya έλαβε τον τίτλο της Απόλυτης Πρίμα Μπαλαρίνας του Θεάτρου Bolshoi. Έπαιξε την Πριγκίπισσα Tverskaya στη Σοβιετική τηλεοπτική παραγωγή του έργου «Άννα Καρένινα». Το 1971 ο σύζυγός της και συνθέτης Rodion Shchedrin, έγραψε ένα μπαλέτο με το ίδιο θέμα, στο οποίο θα έπαιζε τον πρωταγωνιστικό ρόλο. Το μπαλέτο «Anna Karenina» ήταν επίσης η πρώτη της απόπειρα στη χορογραφία. Μπαλέτα για εκείνη δημιούργησαν οι χορογράφοι: Yury Grigorovich, Roland Petit, Alberto Alonso και Maurice Béjart.

Κατά τη δεκαετία του 1980 η Plisetskaya και ο Shchedrin αφιέρωσαν πολύ χρόνο στο εξωτερικό, όπου εκείνη εργάστηκε ως καλλιτεχνική διευθύντρια  του Μπαλέτου της Όπερας της Ρώμης (1984-1985) και έπειτα του Εθνικού Μπαλέτου της Ισπανίας στη Μαδρίτη (1987- 1989). Σε ηλικία 65 ετών αποσύρθηκε από το Μπαλέτο Bolshoi. Στα 70α γενέθλιά της, έκανε το ντεμπούτο της στο μπαλέτο που ο Béjart χορογράφησε γι ‘αυτήν με τίτλο «Ave Maya». Από το 1994, είναι πρόεδρος στους ετήσιους διεθνείς διαγωνισμούς μπαλέτου που ονομάζονται Maya. Το 1996 διορίστηκε Πρόεδρος του Αυτοκρατορικού Ρώσικου Μπαλέτου (Imperial Russian Ballet).

Στα 80ά της γενέθλια, οι Financial Times έγραψαν χαρακτηριστικά για εκείνη: «Η Maya ήταν και εξακολουθεί να είναι μια σταρ, ένα ιερό τέρας του μπαλέτου, η τέλεια επιτομή για τη θεατρική δόξα, ένα φωτεινό, λαμπερό ορόσημο σε έναν κόσμο που ολοένα και περισσότερο εκλείπουν τα μεγάλα αστέρια, μια ομορφιά στον κόσμο της γοητείας».

Έφυγε από τη ζωή στις 2 Μαΐου 2015 σε ηλικία 89 ετών από καρδιακή προσβολή στη Γερμανία.

maya_plisetskayaΒραβεία και τιμητικές διακρίσεις

Η Maya Plisetskaya έχει τιμηθεί πολλές φορές για τις ικανότητές της:

Πρώτο βραβείο, Διεθνής Διαγωνισμός Βουδαπέστης (1949)

Βραβείο Anna Pavlova, Ακαδημία Χορού του Παρισιού (1962)

Βραβείο Λένιν (1964)

Ήρωας της Σοσιαλιστικής Εργασίας (1985)

Chevalier de la Légion d ‘honneur (Γαλλία, 1986)

Βραβείο Θριάμβου, 2000

Praemium Imperiale (Ιαπωνία, 2006)

Τάγμα της Τιμής για την Πατρίδα

1η κατηγορία (20 Νοεμβρίου 2005) – για την εξαιρετική συμβολή της στην ανάπτυξη της εγχώριας και διεθνούς χορογραφικής τέχνης και για πολλά χρόνια δημιουργικής δραστηριότητας

2η θέση (18 Νοεμβρίου 2000) – για την εξαιρετική συμβολή της στην ανάπτυξη της χορογραφικής τέχνης

3η τάξη (21 Νοεμβρίου 1995) – για την εξαιρετική συμβολή της στον εθνικό πολιτισμό και στη σύγχρονη χορογραφική τέχνη

4η τάξη (9 Νοεμβρίου 2010) – για την εξαιρετική συμβολή της στην ανάπτυξη της εθνικής κουλτούρας και της χορογραφίας και για πολλά χρόνια δημιουργικής δραστηριότητας

Τρία Τάγματα του Λένιν (1967, 1976, 1985)

Τιμώμενος Καλλιτέχνης της RSFSR (1951)

Καλλιτέχνης του Λαού RSFSR (1956)

Καλλιτέχνης του Λαού ΕΣΣΔ (1959)

Τάγμα Γραμμάτων και Τεχνών (Γαλλία, 1984)

Τάγμα των Αξιών στη Λιθουανία (2003)

Τάγμα της Ισαβέλλας της Καθολικής (Ισπανία)

Τάγμα του Μεγάλου Δούκα της Λιθουανίας Gediminas

Τάγμα του Ανατέλλοντος Ηλίου , 3η τάξη (Ιαπωνία, 2011)

Premium “Russian National Olympus” (2000)

Βραβείο Prince of Asturias (Ισπανία, 2005)

Kazuo Ohno Ο χορευτής που σταμάτησε να χορεύει μπροστά σε κοινό στα 100 του χρόνια

από τη Λίλλυ ΒελισσαρίουKazuo Ohno

Ο Kazuo Ohno, γεννήθηκε στο Hokkaido της Ιαπωνίας, στις 27 Οκτωβρίου το 1906.
Μετά την αποφοίτησή του το κολέγιο, εργάστηκε ως καθηγητής φυσικής αγωγής στο Kanto Gakuin High School, ένα ιδιωτικό χριστιανικό σχολείο στη Γιοκοχάμα. Εκεί εκπαιδεύτηκε από τους δύο σύγχρονους πρωτοπόρους του χορού της Ιαπωνίας, Bakou Ishii και Takaya Eguchi, o τελευταίος χορογράφος είχε σπουδάσει Neue Tanz με τη Μαρία Wigman στη Γερμανία.
Το 1938 Kazuo πολέμησε στην Κίνα και τη Νέα Γουινέα για 9 χρόνια.
Στη Νέα Γουινέα ήταν αιχμάλωτος πολέμου για ένα χρόνο.
Όταν επέστρεψε η εμπειρία του πολέμου τον ενέπνευσε να χορέψει τη “Μέδουσα” σε μία από τις αιτιολογικές σκέψεις του στη δεκαετία του 1950.
Στη δεκαετία του 1950, Kazuo Ohno συναντήθηκε Tatsumi Hijikata, ο οποίος τον ενέπνευσε να ξεκινήσει την καλλιέργεια Butoh (αρχικά ονομαζόταν Ankoku Butoh, ο “Χορός της απόλυτης Σκότους”). Το Butoh εξελίσσεται στη δίνη της μεταπολεμικής Ιαπωνίας. Ο Hijikata, ο οποίος απέρριψε τον Δυτικό χορό παρ ότι ήταν πολύ δημοφιλής εκείνη την εποχή, ανέπτυξε το λεξιλόγιο των κινήσεων και τις ιδέες που αργότερα (1961) ονόμασε το Ankoku κινήματος Butoh-ha.
Το 1959, ο Hijikata δημιούργησε ένα από τα πρώτα έργα Butoh, Kinjiki (Forbidden Colors), με βάση το μυθιστόρημα του Yukio Mishima.
Το 1977 ο Ohno χόρεψε το σόλο Butoh σε σκηνοθεσία Hijikata, “Θαυμάζοντας την Αργεντινή”, που τιμήθηκε με το βραβείο Κύκλου Κριτικών χορού.kazuo Ohno

Το 1980 που η Ιαπωνική τέχνη, λογοτεχνία, αρχιτεκτονική, μόδα, deign, ήταν της μόδας στη Γαλλία, ο Kazuo Ohno είχε προσκληθεί από το 14ο Διεθνές Φεστιβάλ στη Νανσί και περιόδευσε στο Στρασβούργο, Λονδίνο, Στουτγάρδη, Παρίσι και τη Στοκχόλμη.
Από εκείνη τη στιγμή ξεκινάει η μεγάλη διεθνής καριέρα του.Πολλοί μαθητές απ όλο τον κόσμο έχουν πάει να σπουδάσουν δίπλα του.

Μετά την 90η γενέθλιά του, ήταν ακόμη ενεργός ως χορευτής Butoh.
Η τελευταία του παράσταση ήταν το “Ρέκβιεμ για τον 20ο αιώνα», που πραγματοποιήθηκε στη Νέα Υόρκη τον Δεκέμβριο του 1999.
Όμως, κατά το ίδιο έτος είχε πρόβλημα στα μάτια και η σωματική του δύναμη σταδιακά άρχισε να πέφτει.Όμως συνέχισε το χορό παρ όλη την ηλικία του. Όταν ο ίδιος δεν μπορούσε να περπατήσει, χόρεψε με στηρίγματα.
Όταν δεν μπορούσε ούτε σταθεί ούτε με τα στηρίγματα, χόρεψε καθιστός. Όταν τα πόδια του δεν κινούνταν όπως ήθελε, χόρεψε με τα χέρια του.
Όταν δεν μπορούσε ούτε κι αυτό, σύρθηκε στα γόνατα του και το κοινό ήταν τόσο συγκινημένο απλά βλέποντας την πλάτη του.
Πέθανε το 2010 σε ηλικία 103 χρονών. Χόρευε μέχρι τα 100 του.
Βραβεία: Απονεμήθηκε ένα πολιτιστικό βραβείο από Επαρχία Kanagawa το 1993,
ένα πολιτιστικό βραβείο από την πόλη Γιοκοχάμα το 1998 και το Βραβείο Michelagelo Αντονιόνι για τις Τέχνες το 1999.

kazuo Ohnokazuo-ohno-1996Ταινίες: Kazuo Ohno πρωταγωνίστησε στις ταινίες «το πορτραίτο του Mr.O” (1969), “Mandala του Mr.O” (1971) και το “Βιβλίο των Νεκρών Mr.0 ” (1973), σε σκηνοθεσία Chiaki Ναγκάνο στο “The Scene της Ψυχής” (1991) από Katsumi Hirano και “Kazuo Ohno” (1995), σε σκηνοθεσία Daniel Schmid.
Έχει γράψει τρία βιβλία για Butoh, «Το Παλάτι πετά στα ύψη μέσα από τον ουρανό», μια συλλογή από δοκίμια και τις φωτογραφίες, “Dessin» με σχέδια και σημειώσεις σχετικά με τις δημιουργίες Butoh και «Λόγια Εργαστήρι», μια συλλογή από διαλέξεις που αναφέρονται στο εργαστήριό του. Επίσης, «Τροφή για την ψυχή», ένα βιβλίο των επιλεγμένων φωτογραφιών του από το 1930 μέχρι το 1999, έχει δημοσιευθεί.
Λ.Β.

JOSÉ LIMÓN 1908 – 1972

 

Άγη Κοντού
Επιμέλεια  Λίλλυ Βελισσαρίου

Ο JOSÉ LIMÓN είναι ένας απ’ τους θεμελιωτές του σύγχρονου χορού στις ΗΠΑ, τον αιώνα που μας πέρασε, όπως και η Martha Graham, ο Merce Cunningham, ο Paul Taylor κ.α.

limonΣτοιχεία από την τεχνική του συναντάμε στο σύστημα Pilates. Όπως στις ασκήσεις της μεθόδου Pilates έχουμε 6 αρχές (αναπνοή, κέντρο, ροή, συγκέντρωση, έλεγχο, ακρίβεια) έτσι και στο σύστημα του JOSÉ LIMÓN, ο τρόπος ΑΝΑΠΝΟΗΣ είναι κάτι ουσιώδες, γιατί είναι αυτό που επιτρέπει την συνεχή ΡΟΗ της κίνησης. Το ξεκίνημα των κινήσεών του είναι απ’ το ΚΕΝΤΡΟ του σώματος όπως στο PILATES. Επίσης οι κινήσεις του Λιμόν όπως και κάθε άλλη μορφή χορού χρειάζονται απόλυτη ΑΚΡΙΒΕΙΑ στο χρόνο (μουσική) και στον τρόπο. Κατά συνέπεια ο χορευτής πρέπει να έχει τον απόλυτο ¨ΕΛΕΓΧΟ του σώματός του και την ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ να εκτελεί και να συνθέτει τόσο με το μυαλό όσο και με το συναίσθημά του, με όχημα το σώμα.

limonΜπαίνοντας ο 20ος αιώνας, έγιναν σημαντικές αλλαγές και ανατροπές στο χώρο της τέχνης, που ήταν αποτέλεσμα των γενικότερων κοινωνικοπολιτικών αλλαγών. Δοκιμάζονται καινούρια πράγματα. Οι καλλιτέχνες απορρίπτουν τις κρατούσες συμβατικές απόψεις περί του ωραίου. Στο χορό επίσης η άποψη για το σωστό και το ωραίο αλλάζει δραστικά, όχι βέβαια χωρίς έντονες αντιδράσεις από κοινό και κριτική.

Την πρόκληση και το νέο ξεκίνημα άνοιξε η Ισιδώρα Ντάνκαν που χόρεψε ξυπόλυτη, ντυμένη με αραχνοΰφαντους χιτώνες, χωρίς κορσέ, σουτιέν, φορμάκια, ροζ καλσόν, πουέντ, παπουτσάκια χορού κ.α.
Την ακολούθησαν τρεις μεγάλες κυρίες του σύγχρονου χορού, οι επαναστάτριες, Ρουθ Σεντ Ντένις (1879 – 1968), Μάρθα Γκράχαμ (1894 – 1991) και Ντόρις Χάμφρεϊ (1895 – 1958), κατόπιν οι άντρες δυναμικοί χορογράφοι και χορευτές, Χοσέ Λιμόν (1908 – 1972) Έρικ Χόκινς (1909 – 1994).
Εκτός από την άποψη για το ωραίο, άλλαξαν παράλληλα και οι έννοιες που σχετίζονται με τη θεώρηση του σώματος και του φύλου.
Αυτό το βλέπουμε στο χορό, για παράδειγμα στις απελευθερωμένες κινήσεις και στις χειραφετημένες χορογραφίες των γυναικών, αλλά και στη σωματοποιημένη τέχνη του Χοσέ Λιμόν και στις ρωμαλέες χορογραφίες του, που αποδεικνύουν από τη μια πως η θηλυκότητα δεν είναι ασύμβατη με τον δυναμισμό και την ελευθερία, ούτε, από την άλλη, η αρρενωπότητα είναι ασύμβατη με την ομορφιά, την ευαισθησία και την κομψότητα του χορού.
Όσο για την τεχνική, ήδη για τις χορογράφους των αρχών του 20ου αιώνα (Γκράχαμ, Χάμφρει, Γουάιντμαν), η τεχνική δεν ήταν κάτι που έπρεπε να αποκτηθεί, όπως πίστευαν τον 18ο και τον 19ο αιώνα, αλλά να ανακαλυφθεί.
Ο Χοσέ Λιμόν, λοιπόν, ένας απ’ τους σημαντικότερους θεμελιωτές του σύγχρονου χορού, έδωσε στο χορό ένα στιλ ρωμαλέο και αρρενωπό, γεμάτο πάθος, ελευθερία αλλά και κομψότητα.
José LimónΗ τεχνική του και το ιδιαίτερο στιλ του έγινε σημείο αναφοράς για τον μοντέρνο χορό και διδάσκεται σήμερα σε πάνω από διακόσια πανεπιστήμια και ακαδημίες χορού σε όλον τον κόσμο.
Στη διαμόρφωσή του ως χορευτή και χορογράφου έπαιξαν σημαντικό ρόλο η μεξικάνικη καταγωγή του, οι σπουδές του στις ΗΠΑ, η Γκράχαμ, οι δάσκαλοί του Ντόρις Χάμφρεϊ (Doris Humphrey) και Τσαρλς Γουάιντμαν (Charles Weidman), η δε πρωτοτυπία του σχετίζεται με τις επιρροές από τρεις κουλτούρες: την ισπανική, την αζτέκικη και την αμερικάνικη. Αυτά αποτέλεσαν και την υποδομή για την διαμόρφωση της τεχνικής που φέρει το όνομά του.
Ο Λιμόν ενδιαφέρθηκε να εκφράσει την οργανική σχέση τού χορευτή με το περιβάλλον, μέσω της κίνησης. Έβλεπε το σώμα σαν μέσο έκφρασης και επικοινωνίας. Πίστευε πως το κορμί μπορεί να εκφράσει συναισθήματα και συγκινήσεις και όλη την πολυπλοκότητας της ανθρώπινης υπόστασης. Η τεχνική του βοηθά να αναπτυχθούν οι ικανότητές του αυτές. Το χορογραφικό του ιδίωμα διακρίνεται για το έντονο πάθος του, την έκφραση των ανθρώπινων συναισθημάτων, τον αυθορμητισμό και τη μουσικότητα. Μάλιστα, απ’ όλους τους σημαντικότερους χορογράφους του σύγχρονου χορού, ο Λιμόν είναι αυτός που περισσότερο συνέδεσε τόσο στενά τη μουσική με το χορό.
Η τεχνική του αναπτύσσει περαιτέρω τις αρχές της Ντόρις Χάμφρεϊ: πτώση και επαναφορά ή αλλιώς πτώση, ανάκτηση της ισορροπίας και αναπήδηση (fall and recovery /drop andrebound), διακοπή και αλληλουχία (suspension and succession), δυναμική της βαρύτητας και βάρος του σώματος, αντίθεση μεταξύ βάρους και έλλειψης βάρους. Επίσης, δίνεται βάρος στην αναπνοή.
Ως προς την αναπνοή, βοηθά να συνειδητοποιήσει κανείς πώς λειτουργεί, πώς κινείται μέσα από το σώμα, πώς επηρεάζει την κάθε κίνηση και πώς έχει ως συνέπεια τη ρευστότητα στη χορευτική κίνηση, κι όσον αφορά το βάρος, μελετά τη δυναμική χρήση του βάρους σε κάθε μέρος του σώματος και τη ροή της αλληλουχίας κινήσεων η μία μέσα στην άλλη.
Ωστόσο, ο Λιμόν πίστευε ότι μια υπερβολικά δομημένη τεχνική περιορίζει τη δημιουργικότητα. Γι’ αυτό, δεν έδωσε βάρος στην κωδικοποίηση της τεχνικής του, παρά επεδίωξε να αναπτύξει μεθόδους που θα έκαναν τον χορευτή δημιουργικό και θα τον βοηθούσαν να βρει τον δικό του προσωπικό τρόπο έκφρασης με την κίνησή του.
Η τεχνική του δίνει έμφαση στη σαφήνεια και την απλότητα στην εκτέλεση της κίνησης. Περιορίζει την υπερβολική προσπάθεια και την περιττή ένταση που προκαλείται από την κίνηση. Άλλωστε, ο Λιμόν πίστευε ότι μπορούσε να εκφράσει την πιο καθαρή ουσία του χορού, χωρίς περιττές κινήσεις και χειρονομίες.
Για τον Λιμόν τα μεμονωμένα μέρη του σώματος μιλούν τη δική τους γλώσσα του σώματος, με τις επιμέρους ιδιότητές τους. Πχ, χρησιμοποίησε την κίνηση των ώμων σε διαφορετική κατεύθυνση απ’ την ταυτόχρονη κίνηση των βραχιόνων, του κορμού και των ποδιών. Αυτό αποτελούσε μια διάλεκτο, στην προσωπική γλώσσα τού σώματος τού καθενός. Το σώμα για τον Λιμόν ήταν μια ορχήστρα, στην οποία ένα μέρος του σώματος αναπαριστά ένα όργανο, κι ένα άλλο μέρος, ένα άλλο όργανο εντελώς διαφορετικό. Έτσι πολλαπλοί συνδυασμοί κινήσεων μπορούν να γίνουν ανάμεσα στα διαφορετικά μέρη του σώματος.
Η κίνηση των βραχιόνων ήταν πολύ σημαντική, όπως αυτή με το κυρτό σχήμα, και αλληλεπιδρούσε με τον χώρο μέσα από το σχήμα της κίνησης. Επίσης, η συστολή με τον κορμό και η περιστροφή των γονάτων προς τα μέσα και προς τα έξω.

 

MAURICE BEJART 1927-2007

επιμέλεια Λίλλυ Βελισσαρίου

Maurice-Béjart-Γεννήθηκε στην Μασσαλία το 1927, ο πατέρας του ήταν ο Γάλλος φιλόσοφος Γκαστόν Μπεργκέρ.
Παρακολουθώντας ένα ρεσιτάλ του χορευτή Σερζ Λιφάρ,
επηρεάστηκε τόσο πολύ ώστε αποφάσισε να αφιερώσει τον χρόνο του αποκλειστικά στον χορό. Κατά την περίοδο που βρισκόταν στη Μασσαλία σπούδασε υπό την Ματίλντ Ξεσίνσκα.

maurice BejartΤο 1945, γράφτηκε στην ομάδα μπαλέτου της Όπερας της Μασσαλίας, και από το 1946 σπούδασε υπό την Μαντάμ Ρουσάν Σαρκισιάν, τον Λίο Στάατς, την Μαντάμ Λιούμποβα Γεγκόροβα και την Όλγκα Πριομπραζένσκα στο Παρίσι.
Το 1948, συνεργάστηκε επίσης με τους Ζανίν Σαρά, Υβέτ Σωβιρέ και κατόπιν με τον Ρολάντ Πετί, καθώς και με τη Βέρα Βόλκοβα στο Λονδίνο.
maurice Bejart-Maia PlissetscaiaΤο 1954 ίδρυσε την σχολή Ballet de l’Étoile, και το 1960 την Ballet du XXe Siècle στις Βρυξέλλες. Το 1987 μετεγκαταστήθηκε στη Λωζάνη, όπου και ίδρυσε τη σχολή χορού Béjart Ballet Lausanne, μια από τις διασημότερες και πλέον επιτυχημένες σχολές χορού παγκοσμίως.

Maurice Bejart-Silvie GuillemΤο 1973, μαζί με το Ballet du XXe siecle, έκανε την πρεμιέρα της παράστασης με την ονομασία Golestan, η οποία βασίζονταν στην Ιρανική παραδοσιακή μουσική, και ακολούθησαν και άλλες παρόμοιες παραστάσεις βασισμένες στην ίδια θεματολογία. Κατά τη διάρκεια των παραστάσεων αυτών ο Μπεζάρ γνώρισε την πρώην Αυτοκράτειρα του Ιράν με την οποία και διατήρησε ισχυρούς δεσμούς.maurice bejart

“Τι τραβάμε κι εμείς οι χορεύτριες στις πρόβες”

Λίλλυ Βελισσαρίου

Η φωτογραφία μου, είναι από πρόβες της ομάδας χοροθεάτρου “OZONEKAZOUSE” στο Παρίσι. Θα μιλήσω νοσταλγικά πια για τις πρόβες των έργων, είτε ήμουν στον ρόλο της χορεύτριας, είτε ήμουν αργότερα στον ρόλο της χορογράφου.

Οι πρόβες έχουν ταλαιπωρία λόγω πολλών επαναλήψεων, κενών στο ενδιάμεσο διάστημα, άκυρων προσπαθειών, επικρίσεων, δίκαιων και άδικων χαρακτηρισμών λόγω μεγάλης φόρτισης, αλλαγών σε κάτι που έχεις κοπιάσει να πετύχεις, σωματικής – ψυχικής – νοητικής κούρασης, είναι πηγή ατυχημάτων. δςΌμως οι πρόβες του έργου είναι το πιο δημιουργικό και το πιο ευχάριστο κομμάτι στη δουλειά του χορευτή, αλλά και του ηθοποιού.

Οι πρόβες είναι επίσης αυτό που συνήθως θυμόμαστε μετά από χρόνια. Είναι κάτι που πρόσκαιρα δημιουργεί αιχμές για παράπονα από τους καλλιτέχνες, αλλά στην συνέχεια είναι ο πυρήνας που αντλείται υλικό για να κατανοήσει ο καλλιτέχνης τον εαυτό του. Επίσης είναι η διαδικασία που γνωρίζεις καλά τους συνεργάτες σου.

Περί διδασκαλίας και δάσκαλου ο λόγος.

Λίλλυ Βελισσαρίου

Δεν έχουμε κακό και καλό δάσκαλο μόνο. Τουλάχιστον εγώ δεν συνάντησα μόνο αυτές τις δύο κατηγορίες στη μέχρι τώρα ζωή μου και είχα όπως όλοι σας πολλούς δάσκαλους.

Θα αναφερθώ στην άποψη που με βρίσκει σύμφωνη του Παπανούτσου, ο οποίος λέει ότι δάσκαλος είναι, αυτός που παραμένοντας ενήλικος μπορεί να γίνεται παιδί. Έτσι κάθε χρόνο με τα νέα παιδιά που έρχονται στα χέρια του ξαναγίνεται παιδί. Τούτο μπορούμε να το διατυπώσουμε και αλλιώς. Ο αληθινός δάσκαλος ενηλικιώνεται παραμένοντας παιδί στην ψυχή, άνθρωπος δηλαδή εύπλαστος, δροσερός, αγνός.

Μεταφέρω την προσωπική μου εμπειρία και καμία έρευνα δεν ακολούθησα για τα συμπεράσματα που εκθέτω. Αναφέρομαι όχι μόνο σε αυτούς τους δάσκαλους από τους οποίους διδάχτηκα pilates, θέατρο, μιμική, χορό κλασικό ή σύγχρονο, αλλά σε όλους ακόμα και σ αυτούς που με δίδαξαν γλώσσες, καλές τέχνες, γράμματα κ.α.

Θα χώριζα τους δάσκαλους σε 4 κατηγορίες.

  1. Ο μέτριος δάσκαλος κι εδώ θα πω πως είναι η πλειοψηφία, είναι εκείνος ο δάσκαλος που αν και έχει γνώσεις, η δουλειά του είναι η διδασκαλία, συχνά έχει και εμπειρία αλλά…. Αυτό το “αλλά” είναι που κάνει την διαφορά. Δεν έχει μεταδοτικότητα, δεν αισθάνεται τον μαθητή του, δεν βρίσκει τον κατάλληλο τρόπο να μεταδώσει την γνώση του ή δεν μπαίνει στον κόπο να προσεγγίσει τον μαθητή του ουσιαστικά. Δεν έχει το ταλέντο της διδασκαλίας. Παρ όλα αυτά μπορεί και να ενημερώνεται για τα νέα στο χώρο του. Συχνά μπορεί να έχει την εντύπωση πως ξέρει τα πάντα γύρω από το αντικείμενό του.
  2. Ο κακός δάσκαλος και ευτυχώς αυτοί είναι λιγότεροι από τους μέτριους δάσκαλους, είναι στραμμένος στον εαυτό του, έχει ελάχιστες γνώσεις γι αυτό το οποίο διδάσκει, δεν ενημερώνεται για τα καινούργια δεδομένα, βαριέται την διδασκαλία, γίνεται δεικτικός, επικρίνει τον μαθητή του, είναι εγωιστής και βασικά δεν κατανοεί την έννοια της διδασκαλίας. Δεν είναι ευέλικτος. Νομίζει ότι ξέρει τα πάντα γύρω από το αντικείμενό του, όμως συχνά οι μαθητές του ευτυχώς καταλαβαίνουν ότι αυτό δεν ισχύει κι έτσι είναι λιγότερο επικίνδυνος.
  3. Ο καλός δάσκαλος, χαρακτηρίζεται από βαθιά γνώση στο αντικείμενό του, έχει μεταδοτικότητα, δουλεύει με εν συναίσθηση, βρίσκει διαφορετικούς τρόπους μετάδοσης, έχει αγάπη για τον μαθητή του, σωστό άγγιγμα νοητικό και συναισθηματικό, ρυθμό, χρησιμοποιεί σωστά τη φωνή με τις κατάλληλες διακυμάνσεις, κατανόηση στη στιγμή αλλά και στη διαφορετικότητα του κάθε μαθητή.

Ο καλός δάσκαλος είναι ο ενήλικος που γίνεται παιδί, διότι δεν φέρει βάρος κατά την διάρκεια του μαθήματος και μαθαίνει από τους μαθητές του. Διαθέτει χιούμορ και με ευστροφία, χρησιμοποιεί τα μέσα που έχει, αλλά εφευρίσκει συνέχεια τρόπους   ώστε μαζί με τον μαθητή του να δημιουργεί μία νέα κατάσταση. Ο καλός δάσκαλος δεν έχει ηλικία, διότι μπορεί να είναι 20 χρονών ή 101 χρονών. Όμως διαθέτει ένα βασικό χαρακτηριστικό που τον κάνει καλό δάσκαλο. Ο καλός δάσκαλος έχει ταλέντο στη διδασκαλία. Το ταλέντο είναι κάτι που δεν μαθαίνεται, ή το έχεις ή δεν το έχεις τέλος.

  1. Θα τελειώσω με μία σπάνια κατηγορία, που είναι ο φωτισμένος δάσκαλος. Αυτός έχει όλα τα χαρακτηριστικά του καλού δάσκαλου, αλλά…

Ναι αυτό το “αλλά” διαφοροποιεί τον καλό από τον φωτισμένο δάσκαλο.

Ο φωτισμένος δάσκαλος, εμπνέει. Η επαφή του μαθητή με αυτόν τον δάσκαλο, μπορεί να του αλλάξει την ζωή. Εδώ έχουμε το φαινόμενο της κάμπιας που μεταμορφώνεται σε πεταλούδα.

8756-Alycea-STILL-600x450

Ο χορευτής στις πρόβες του έργου που θα ερμηνεύσει…

Λίλλυ Βελισσαρίου

Για να ολοκληρωθεί μία χορογραφική ιδέα, χρειάζονται πολύωρες καθημερινές πρόβες του χορογράφου με τους χορευτές και τους ηθοποιούς. Είναι μία διαδικασία που εάν δεν έχει μάθει κάποιος να πειθαρχεί, δεν μπορεί να την ακολουθήσει. Το πρώτο μέρος της δουλειάς είναι ψάξιμο, δοκιμές, μαθήματα και μετά σιγά σιγά η χορογραφία παίρνει την τελική της μορφή. Εδώ αρχίζει η ουσιαστική δουλειά. Κομμάτι κομμάτι, δουλεύεται με την μουσική (εάν είναι ήδη έτοιμη, αλλιώς γράφεται ταυτόχρονα με τις πρόβες των κινήσεων και αυτές μπαίνουν μετά και την ακολουθούν), με την ερμηνεία (σημαντικό το δραματουργικό μέρος να είναι δουλεμένο για να έχουμε συναισθήματα μέσα από την κίνηση) και με τις πολλές επαναλήψεις, η χορογραφία αρχίζει να πηγαίνει προς το τελικό αποτέλεσμα. Όσο περισσότερο περαστούν τα μέρη της χορογραφίας στις πρόβες, τόσο πιο κοντά σε ένα καλό αποτέλεσμα θα φτάσει και το έργο. Στο τέλος μπορεί κάποια κομμάτια να αλλαχτούν, να τονιστούν, να διαφοροποιηθεί το ύφος. Η υπομονή, η πειθαρχία, η επανάληψη είναι οι σύμβουλοι για ένα θετικό αποτέλεσμα.

Το βίντεο είναι πρόβα από την χορογραφία μου Puzzle και είναι από ένα μεσαίο στάδιο της δουλειάς. Οι χορευτές απομνημονεύουν τις κινήσεις χωρίς να σκέφτονται την μουσική και το συναίσθημα, μόνο για την μνήμη και “μαρκάρουν”(σημαίνει δεν κάνουν όσο καλά μπορούν τις κινήσεις), ίσα για να θυμούνται τα βήματα και να γίνουν αλλαγές. Δουλεύουν με εσωτερικό ρυθμό και ενσυναίσθηση.

Χάρης Μανταφούνης

Σημαντικός Έλληνας χορευτής και χορογράφος σύγχρονου χορού. Μεγάλος δάσκαλος!

Απόσπασμα από την σκληρή και γοητευτική δουλειά του χορευτή!

Λίλλυ Βελισσαρίου

Εδώ έχουμε μικρό απόσπασμα από το τελικό αποτέλεσμα της χορογραφίας μου PUZZLE. Μετά από τουλάχιστον 3-4 μήνες καθημερινές πρόβες 5 ώρες ημερησίως, ένα χορογραφικό έργο ανεβαίνει στη σκηνή. Όλα είναι αλλιώς πια από την αίθουσα χορού. Κοστούμια, φώτα, μουσική, συναισθήματα, τεχνική, αδρεναλίνη. Στη σκηνή πια ο χορευτής είναι “γυμνός”, είναι “ανοιχτός” και έτοιμος να γίνει ή να μην γίνει αποδεχτός. Έχει κάνει την προσπάθειά του, μαζεύει όπως μπορεί τα τραύματά του και εκτίθεται. Εάν ο χορογράφος έχει κάνει καλή δημιουργική δουλειά, τα κοστούμια είναι λειτουργικά, τα φώτα και τα σκηνικά βοηθάνε το έργο και δεν το καταπίνουν, κερδίζει και ο χορευτής που χόρεψε σ αυτό.